Leertraject everzwijnen in woonwijken
In een leertraject in de woonwijken van Genk heeft het Agentschap voor Natuur en Bos een team aangesteld dat zich toelegt op everzwijnbeheer. Het team werkt via sensibilisering, preventie en populatiebeheer, en zoekt daarbij naar de meest geschikte aanpak voor verstedelijkte omgevingen. Gedurende heel 2024 wordt het traject verder uitgebreid naar een breder werkingsgebied.
Schade en gevoel van onveiligheid
Everzwijnen duiken meer en meer op in verstedelijkte gebieden en woonwijken. Ze voelen zich daar veilig. Maar daardoor berokkenen ze ook steeds meer schade en zorgen voor een gevoel van onveiligheid bij mensen.
De aanpak van everzwijnen in bewoond gebied is een nieuwe uitdaging voor openbare besturen, waarvoor de reguliere ‘recepten’ voor het buitengebied niet zomaar werken.
Preventieve maatregelen hebben in woonwijken vaak een grote impact op het dagelijks leven (geluidsinstallaties, omheinen, het afsluiten van recreatiegebieden of bossen…). Jacht heeft een groter afschrikkend effect, maar is niet evident in woonwijken. Bovendien is het wettelijk kader rond jacht niet aangepast aan woonomgevingen.
Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek heeft aan de hand van een literatuurstudie, in combinatie met het samenbrengen van expertise uit binnen- en buitenland, een rapport opgemaakt betreffende de aanpak van everzwijnen in verstedelijkt gebied. Het rapport biedt een stappenplan om snel de lokale situatie van wilde zwijnen in verstedelijkte gebieden te beoordelen en problemen en mogelijke oplossingen te identificeren.
Leertraject in verstedelijkte context
In een leertraject in de woonwijken van Genk heeft Natuur en Bos een klein team aangesteld dat zich gericht toelegt op everzwijnbeheer. Het team werkt via sensibilisering, preventieve maatregelen en populatiebeheer, en zoekt daarbij naar de meest geschikte aanpak voor woonwijken.
Sensibilisering
Het team ondersteunt de communicatie van de Vlaamse overheid en de gemeente. Het is een direct aanspreekpunt voor burgers.
Preventie
Het team geeft persoonlijk advies aan wie potentieel schade ondervindt en desgevallend praktische hulp bij het toepassen van preventieve maatregelen, aanvullend op het algemene preventiebeleid.
Beheer
Op het vlak van beheer gebruikt het team bestaande beheerinstrumenten. Daarnaast krijgt het team in overleg met Natuur en Bos toelating tot het experimenteel inzetten van bijkomende instrumenten zoals bersjacht bij nacht of het gebruik van luchtdrukwapens om everzwijnen in kooien te schieten.
Daarnaast wordt geëxperimenteerd met concepten van een nieuw wettelijk kader, met bijvoorbeeld minder of andere administratieve verplichtingen.
Nieuwe aanpak voor woonwijken
Het doel van het leertraject is om voor verschillende problemen in een verstedelijkte context de meest geschikte aanpak te zoeken. Hierbij kunnen alternatieve beheermethodes worden uitgetest.
Zo komt het leertraject tot nieuwe krijtlijnen voor een aangepast wettelijk kader, en een gepaste aanpak van everzwijnenbeheer in bewoonde gebieden. In die context krijgt momenteel de nieuwe wettelijke figuur van gemachtigd faunabeheerder vorm, die de lokale besturen zullen kunnen inzetten.
Uitbreiding naar breder werkingsgebied
Om de aanpak van everzwijnen in woonomgevingen en de uitrol van faunabeheerders verder vorm te geven, zal Natuur en Bos het lopende leertraject in Genk nog tot eind 2024 verder uitbreiden naar een breder werkingsgebied.
Natuur en Bos voorziet in die periode een operationeel interventieteam dat inzetbaar is in alle gemeenten met een acute everzwijnproblematiek in woonwijken. De doelstelling is om lokale besturen te ondersteunen bij hun eigen kennis- en capaciteitsopbouw voor de aanpak van everzwijnen in woonwijken, en hen in staat te stellen deze taken zelf op te nemen.