Jacht

Hoewel populatiebeheer door jacht op zich niet alle schade voorkomt, draagt het bij tot het verkleinen van de populatiegroei en -verspreiding. Naast afschot vormt ook het verjagen van everzwijnen van schadegevoelige plekken een van de doelstellingen van gericht populatiebeheer via jacht. 

Everzwijnen vallen onder ‘jachtwild’ waarvan de jacht geregeld wordt via het jachtdecreet. Het doel is om verstandig om te gaan met wildsoorten en hun habitat. 
De jacht is gericht op wildbeheer om populaties gezond te houden en schade aan de omgeving te voorkomen. Daarnaast is jacht een vorm van natuurbeleving, en een mogelijke bron van inkomsten. 

Het jachtdecreet beschrijft drie vormen van jacht of populatiebeheer, met elk hun eigen voorwaarden: jacht, bijzondere jacht en bestrijding (zie lager). 
Praktische regels voor de jacht, zoals de periode waarbinnen jacht is toegestaan, staan in het Jachtvoorwaardenbesluit. Openingstijden staan in het Jachtopeningsbesluit. Administratieve aspecten worden bepaald door het Jachtadministratiebesluit. De regels voor het lokken staan in een ministerieel besluit voor aankorrelplaatsen.  

Om te mogen jagen, moet iemand eerst een jachtverlof verwerven op basis van een theoretisch en praktisch examen. Om ergens te mogen jagen, heeft een jager bovendien jachtrechten nodig. Hij moet daarom elk jaar een jachtplan indienen met een overzicht van alle percelen waarover hij het jachtrecht beschikt. Dit is zijn jachtterrein.
Daarnaast moet een jager om de vijf of zes jaar een faunabeheerplan indienen waarin staat hoe hij de wildpopulatie in zijn jachtterrein op een gezond peil zal houden. Ook moet hij elk jaar een wildrapport indienen met afschotcijfers van het afgelopen jachtseizoen. 
Om op everzwijn te kunnen jagen moet de jager ook elk jaar een afschotplan indienen. Op basis daarvan ontvangt de jager labels, die hij moet bevestigen aan de achterpoot en aan de onderkaak van de geschoten dieren.  

In sommige gebieden werken jagers vrijwillig samen. Zo’n jachtgroep noemt men een wildbeheereenheid (WBE). Om als WBE erkend te worden, moet de groep over het jachtrecht beschikken van minstens vijf domeinen, die samen minstens 1000 hectare groot zijn. 
Het aansluiten bij een WBE gaat gepaard met administratieve verplichtingen, maar biedt wel praktische en financiële voordelen. Het werkingsgebied van verschillende WBE’s vind je terug op de website van Hubertus Vereniging Vlaanderen of via Geopunt. 

Gewone jacht 
Gewone jacht is erop gericht om populaties gezond te houden. Om gewone jacht uit te oefenen is, ongeacht de diersoort, een jachtplan, faunabeheerplan en een afschotplan nodig (zie hoger). 
Jagen op everzwijn mag het hele jaar door, behalve de laatste twee weken van juli.  
Gewone jacht is ‘s nachts niet toegestaan, daarvoor is een aanvraag van bijzondere jacht nodig. 
Er mag enkel gejaagd worden van één uur voor tot één uur na zonsondergang. Everzwijn mag onder gewone jacht bejaagd worden door middel van aanzitjacht, drukjacht of bersjacht. Men mag daarbij aankorrelplaatsen en (niet-elektronische akoestische) lokmiddelen gebruiken. 

Bijzondere jacht 
Bijzondere jacht staat in functie van het voorkomen of inperken van schade door wildsoorten. Ook voor bijzondere jacht is een jachtplan, faunabeheerplan en afschotplan nodig. Bijkomend moet bijzondere jacht ten minste 24 uur voor aanvang gemeld worden aan Agentschap voor Natuur en Bos. Preventieve maatregelen, zoals het plaatsen van everzwijnwerende rasters of gebruiken van afschrikkende middelen, zijn niet nodig voor bijzondere jacht op everzwijnen.  
Bijzondere jacht op everzwijnen mag het hele jaar door, dag en nacht. Dat kan door middel van aanzitjacht, drukjacht of bersjacht. En met behulp van aankorrelplaatsen, akoestische lokmiddelen en kooivallen. Aankorrelplaatsen moeten gemeld worden bij Natuur en Bos 

Bestrijding 
Bestrijding is een uitzonderlijke regeling om aangerichte schade in te perken op een perceel waar geen jachtplan (mogelijk) is. Het is niet bedoeld als langdurige maatregel, maar fungeert als tijdelijke noodoplossing. 
Bestrijding mag alleen uitgevoerd worden op het schadeperceel. Geleden schade moet minstens 24 uur voor aanvang van de jacht gemeld worden. Bestrijding mag uitgevoerd worden tot drie maanden na melding, en enkel tussen zonsopgang en zonsondergang (niet ’s nachts). 
Bestrijding mag uitgevoerd worden door middel van aanzitjacht, drukjacht, bersjacht of drijfjacht. Met behulp van aankorrelplaatsen, akoestische lokmiddelen en kooivallen. Aankorrelplaatsen moeten gemeld worden bij Natuur en Bos. 

Het jachtrecht maakt deel uit van het eigendomsrecht. Als eigenaar van een terrein ben je ook automatisch jachtrechthouder. Als je het jachtrecht niet zelf opneemt, kan je de jachtrechten doorgeven aan een andere jager. Om te kunnen verpachten, moet je eigendom voldoen aan de reguliere voorwaarden voor bejaging.
De beslissing om al dan niet te verpachten, is afhankelijk van de ruimere context van het terrein. Zo is jacht in bewoonde omgeving complex. Vaak kan er niet voldaan worden aan de wettelijke voorwaarden voor jacht; en ook het maatschappelijk draagvlak is er niet altijd. 
Openbare domeinen en natuurterreinen hebben dan weer zowel een recreatieve, ecologische als economische functie. De keuze voor een bepaald wildbeheer moet afgewogen worden tegenover al deze belangen. 

Sjablonen en draaiboeken 
Duidelijke verpachtingsvoorwaarden zijn belangrijk voor het maken van goede afspraken tussen eigenaars en pachters. Het inkleuren van je terrein in een jachtplan hoeft overigens niet automatisch te leiden tot jacht. Door je eigendom te verpachten is het wel mogelijk om (in de toekomst) snel een beheer op te starten wanneer dat nodig is.  Als eigenaar kan je dus mee bepalen wie, wanneer en op welke manier er aan beheer wordt gedaan op jouw eigendom. 

Als particulier kan je hiervoor gebruikmaken van de sjablonen voor jachtpachtovereenkomsten van Natuur en Bos. 

Voor beheerders van openbare domeinen en natuurterreinen is er een draaiboek met duidelijk beschreven afwegingen voor verschillende verpachtingsvoorwaarden. Het jachtrecht op domeinen in eigendom van openbare instanties moet toegekend worden via de principes van mededinging en transparantie.